دانشکده سلامت و دین

برنامه راهبردی دانشکده سلامت و دین

مقدمه

امروزه توجه به علم و تبدیل آن به یکی از گفتمان‌های اصلی جامعه از انتظارات اصلی از جامعه علمی و دانشگاهی است. برای این منظور، لازم است فضای مساعد برای شکوفایی و تولید علم و فناوری بر مبنای آموزه‌های اسلامی ایجاد شود که این مهم مستلزم توسعه، تعمیق و به‌کارگیری مؤلفه‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی است. از سوی دیگر، نهادینه کردن نگرش اسلامی به علم و تسریع در فرایندهای اسلامی شدن نهادهای آموزشی و پژوهشی، ضرورتی است که لازم است دانشگاه‌ها، اهتمام ویژه‌ای به آن داشته باشند. با توجه به اینکه در بین علوم تجربی، طب و علوم مرتبط با سلامت از جایگاه ویژه‌ای در ارتباط با دین، معنویت و باورهای دینی برخوردار است، جهت‌دهی به چرخه علم، فناوری و نوآوری برای ایفای نقش مؤثرتر در حوزه علوم پزشکی و سلامت اهمیت مضاعفی می‌یابد.

سلامت مقوله‌ای چندبعدی است و ازاین‌رو، تحلیل مسائل و مشکلات مربوط به آن نیز باید برپایه بینشی ژرف و متقن از ابعاد وجودی انسان و گستره و لایه‌های حیات صورت گیرد. وجود مشکلاتی که بر سطوح مختلف نظام سلامت، سایه افکنده است، حاکی از نقص راهبردهای مورد استفاده برای حفظ و ارتقای سلامت است. پرسش‌های بسیار موجود و نوپدید در حوزه فقه و حقوق پزشکی، چالش‌های اخلاق پزشکی به‌ویژه در زمینه ارتباط اثربخش ارائه‌کنندگان و دریافت‌کنندگان خدمات سلامت، نمونه‌هایی گویا از خلأهای قابل مشاهده در نظام سلامت کنونی هستند که متولیان سیاست‌گذاری سلامت در نقاط مختلف جهان را برآن داشته‌اند تا ابعاد غیر زیستی سلامت را مورد توجه ویژه قرار دهند. آموزش‌ و پژوهش در حوزه میان‌رشته‌ای سلامت و دین، از راهبردهای اتخاذ شده در راستای پاسخگویی به بخشی از این نیازها است که بر طبق شواهد موجود، روندی صعودی را طی می‌کند. جامعیت دین مبین اسلام و همه‌جانبه بودن آن و گستردگی انتظارات از دین و مکتب برخاسته از تعالیم اهل بیت (ع) در کنار آموزه‌های قرآنی در جامعه ما، اهمیت پرداختن به این مباحث را در کشور ما تقویت کرده است و ازاین‌رو، انتظار می‌رود جامعه علمی کشور در این عرصه، پیشگام و پیشتاز باشد. درک کامل مفهوم سلامت در گرو شناخت جامع انسان و تفسیر دقیق از حیات او است که در پرتو معارف اسلامی به عنوان مهم‌ترین منبع معرفتی، قابل دست‌یابی است. غنای تمدن اسلامی در حوزه سلامت در جنبه‌های مختلف ازجمله تألیفات چشمگیر دانشمندان نیز، منبع معتبر دیگری است که طی این مسیر را ممکن و میسر می‌نماید.

با آگاهی و عنایت به این تاریخچه غنی، لزوم استفاده از این منابع غنی و ارزشمند در جهت شناسایی و ارائه راهکارهای تأمین، حفظ و ارتقای سلامت حقیقی از دیدگاه اسلام، بیش از پیش ضرورت یافته است. بدیهی است در این مسیر، چالش‌های گوناگونی به لحاظ مبانی، محتواها، روش‌ها و غایت‌ها وجود دارد که رفع آنها مستلزم تلاش فراوان صاحب‌نظران و اندیشمندانی است که دل در گرو پیشرفت در حوزه‌های مختلف با استفاده از ظرفیت‌های اسلامی ایرانی دارند. تأکیدات مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه‌ای^{(دام ظله العالی)} در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، سیاست‌های ابلاغی نظام سلامت و نیز مفاد بسیاری از اسناد بالادستی از جمله سند چشم‌انداز 1404، نقشه جامع علمی کشور، نقشه جامع علمی سلامت و سند اسلامی شدن دانشگاه‌ها، این ضرورت را بیش از پیش نمایان ساخته است.

در این راستا، راه‌اندازی دانشکده سلامت و دین، تلاشی جهت پاسخگویی به این نیاز با بهره‌گیری از معارف ناب قرآن و اهل بیت (ع) در حوزه سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی بود که به توفیق الهی و با مدد اهل علم و علاقه‌مندان به این حرکت مقدس، و مسؤولان مرتبط در سطح دانشگاه و وزارت متبوع، در مسیر عملیاتی شدن قرار گرفت. ابلاغ مأموریت تأسیس دانشکده در سال 1394، گام نخست این حرکت بود که پس از انجام فعالیت‌های مختلف آموزشی، به موافقت قطعی شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی در سال 1398 منجر شد.

بیانیه‌های سازمان

بیانیه‌های سازمان شامل بیانیه مأموریت (Mission)، چشم‌انداز (Vision)، اهداف (Goals & Objectives) و مبانی (Foundations) است.

مبانی

• ایمان به خدای متعال
• باور به دین مبین اسلام
• اعتقاد به مذهب تشیع
• هم‌راستایی دانش بشری با علوم وحیانی
• کمال انسان به عنوان هدف نهایی همه علوم

مأموریت

دانشکده سلامت و دین، یکی از واحدهای تابعه دانشگاه علوم پزشکی قم است که با کارکردهای آموزشی و پژوهشی در سطوح ملی و فراملی به دنبال اعتلای سلامت بر مبنای ارزش‌های دین مبین اسلام می‌باشد.

چشم‌انداز

• دستیابی به جایگاه مرجعیت علمی در سطوح ملی و فراملی در زمینه مسائل مربوط به حوزه سلامت و دین و پرورش دانش‌آموختگان شایسته

اهداف

-        اهداف کلان

• نهادینه‌سازی سلامت مبتنی بر اصول و ارزش‌های بنیادین دین مبین اسلام در جامعه
• حاکمیت نگاه کل‌نگر مبتنی بر آموزه‌های دینی به انسان در نظام سلامت

-        اهداف کلی

• توسعه شایستگی‌های دینی در گروه‌های مختلف (دانشجویان، اساتید، کارکنان، ...)
• بهینه‌سازی زیرساخت‌های لازم (قوانین و مقررات، تشکیلات، برنامه درسی، محتوای آموزشی، محیط ارائه خدمت، الگوی رفتاری، درسنامه پنهان، فرهنگ سازمانی و منابع) در راستای اهداف کلان

-        اهداف اختصاصی

• پژوهش در محورهای سلامت در قرآن و  احادیث، اخلاق سلامت، فلسفه سلامت، فقه سلامت، سلامت و مراقبت معنوی
• آموزش در محورهای سلامت در قرآن و احادیث، اخلاق سلامت، فلسفه سلامت، فقه سلامت، سلامت و مراقبت معنوی
• شبکه‌سازی در محورهای سلامت در قرآن و احادیث، اخلاق سلامت، فلسفه سلامت، فقه سلامت، سلامت و مراقبت معنوی

محورهای موردنظر در فعالیت‌های دانشکده

• اخلاق سلامت
• فلسفه پزشکی
• فقه سلامت
• سلامت در قرآن و حدیث
• سلامت و مراقبت معنوی